Opony zimowe i bezpieczna jazda w zimie – wywiad z Andrzejem Lenczowskim

Zaczynamy cykl wywiadów z autorytetami w dziedzinie bezpiecznej jazdy, bezpieczeństwa ruchu drogowego i motoryzacji. W pierwszym odcinku cyklu temat na czasie: korzystanie z opon zimowych i jak poprawnie prowadzić samochód w warunkach zimowych. Swoimi opiniami z czytelnikami bloga superjazda.blogspot.com dzieli się Andrzej Lenczowski, legenda środowiska doskonalenia techniki jazdy, szef krakowskiej szkoły Acceleration Sport Driving School.

Andrzej Lenczowski

Wojciech Szajnert: Lepsze opony należy zakładać na przednią czy na tylną oś?

Andrzej Lenczowski: To prawie niemożliwe odpowiedzieć w dwóch słowach... Założenia unijne mówią, że na tył. Ja jednak zawsze zakładam lepsze opony na przód, bo funkcją przednich kół jest skręcać i hamować. Samochód z lepszymi oponami z tyłu co prawda nie wpada w poślizg, ale tylko dlatego, że… nie skręca. Najważniejsze to móc skręcić i zahamować, mieć możliwość ominięcia sytuacji awaryjnej – więc róbmy to z pomocą lepszych opon. Zawsze na przód – takie jest moje zdanie.

Czy tak samo wygląda to w przypadku samochodów przednio-, tylno- i czteronapędowych?

Jeśli ktoś zna prawidłową technikę skręcania, to skręca tylko z użyciem przednich kół. Napęd ma wpływ dopiero na kontynuację tego manewru. Czyli jeśli chodzi o to, na którą oś zakładać lepsze opony – nie ma znaczenia, jaki napęd ma samochód.

Czy w ogóle jest sens używać opon zimowych?

Ja jestem z pokolenia, dla którego wielką frajdą było, kiedy samochód, stojący na czterech kołach, miał dwie takie same opony [śmiech]. Wiem, że młodzi ludzie mają z tym dylemat. Zdecydowanie tak, absolutnie warto używać opon zimowych. W zimie nawet używana zimowa opona jest tysiąc razy lepsza, niż opona letnia. Jeżeli chcecie zrobić eksperyment, w samochodzie stojącym na oponach zimowych zamieńcie jedną oponę na letnią i spróbujcie pojechać – zobaczycie, co się stanie.

Czy to prawda, że zimówki należy zakładać, kiedy temperatura spada poniżej 7°C?

Warunki użytkowania opony zimowej mówią nie tylko o przyczepności, ale głównie właśnie o temperaturze. A więc w niskich temperaturach – inna mieszanka. Taka opona po prostu inaczej się układa w stosunku do nawierzchni. Jeżeli temperatura wynosi około 10 stopni, w ciągu dnia oczywiście, to jest to już wskazanie do zmiany opon na zimowe. Ja jeżdżę na zimówkach od ponad tygodnia [wywiad odbył się 28 października – red.].

Czy zimówki powinny być węższe, niż opony letnie, które normalnie stosujemy?

Na pewno nie szersze. Zgodnie z zasadami fizyki, węższa opona to większy nacisk jednostkowy, tak więc węższe opony są użyteczne przede wszystkim przy nawierzchniach pokrytych śniegiem.

A co Pan na to, że w Polsce przez większość zimy mamy jednak do czynienia z mokrą, zasoloną nawierzchnią? Śniegu na drodze tak naprawdę przez większość dni zimowych nie ma.

Mogę się z tym dalece idąco nie zgodzić, bo ostatnie zimy, które mamy, trwają po pięć miesięcy i śniegu jest tyle, że czasem w ogóle się nie da jeździć. A kiedy nawierzchnie są czarne – tak, one są czarne, są mokre, ale w niskich temperaturach nawet solanka może przybrać konsystencję brei. I wtedy opona zimowa pracuje zdecydowanie lepiej.

Jakie marki wybierać – drogie czy tanie?

To jest dylemat na portfel. Powiem „wybierajcie drogie” i powiedzą, że facetowi poprzewracało się w głowie, bo to są opony dla bogatych. Z drugiej strony – co tanie, to drogie... Dobierajmy rozsądnie. Ale w tej chwili jest tak ogromny wybór, że można znaleźć złoty środek pomiędzy ceną opony i jej jakością.

Nie można też zakładać, że wiedza na temat opony zimowej na przykład w Korei jest większa, niż wiedza na ten sam temat w Finlandii; nie wierzmy też w to, że np. Australijczycy produkują lepsze opony na zimę, niż Europejczycy.

A co sądzi Pan o oponach całorocznych?

Nie ma takich! Kiedyś mówiło się, że żonę bierze się po to, żeby była kochanką, kucharką, pielęgniarką i jeszcze kilkoma innymi osobami. Wskaźnik rozwodów w Polsce rośnie, czyli coś tutaj nawala [śmiech].

W pigułce – o technice jazdy w zimie. Na co przede wszystkim powinien zwrócić uwagę przeciętny kierowca, kiedy nadchodzi ta pora roku?

Bardzo proste: wolniej, delikatniej – to wszystko. Wszystkie ruchy, wszystkie działania muszą być wykonywane wolniej i delikatniej. Technika jazdy w lecie i w zimie – normalnej jazdy – na dobrą sprawę się od siebie nie różnią. Różnią się tylko szybkością wykonywania poszczególnych manewrów.

Czy na śniegu należy ruszać z dwójki, i czy należy hamować raczej silnikiem, czy może normalnie – ruszać z jedynki, a hamować – hamulcem?

Jeśli nie możemy ruszyć z jedynki, to ruszajmy z dwójki… Można też ruszać z jedynki bez gazu – puścić gaz, delikatnie puścić sprzęgło na jedynce – i auto pojedzie. Powinni to umieć wszyscy kierowcy, prawda? Oczywiście moment obrotowy na kołach na jedynce zawsze jest większy i zrywa przyczepność, ale trzeba umieć sobie z tym poradzić. Poza tym dłuższy, drugi bieg też może być złudny, bo powoduje że samochód w pewnym momencie zbyt gwałtownie przyspiesza i może zaskoczyć kierowcę. Uczmy się wykorzystywać wszystko, co mamy, w zakresie takim, w jakim się da. Pierwsza sprawa to – nauczmy się ruszać. Większość ludzi naprawdę tego nie umie!

Tutaj dodatkowa uwaga do posiadaczy wielonapędowych samochodów, zwłaszcza tych z różnego rodzaju elektrycznie dołączanymi sprzęgłami. Wyobraźmy sobie, że stoimy na przykład przy tramwaju stojącym na przystanku, jest ślisko. W momencie ruszania, kiedy działa jeszcze tylko jeden napęd, auto porusza z określoną szybkością. Kiedy jednak przy tej szybkości dołączy się drugi napęd, samochód bez dodawania gazu gwałtownie przyspieszy, i może to wpędzić nas w problemy. Nie wierzmy w elektronikę.

No właśnie, jak w zimie poprawnie wykorzystać systemy elektroniczne dostępne we współczesnych samochodach?

Przede wszystkim pamiętać o tym, że kiedy system się włącza, to nie znaczy, że samochód coś za nas robi. Dla kierowcy włączenie się jakiegokolwiek systemu jest informacją, że to on zbliżył się do granicy, którą konstruktor samochodu uznaje za nieprzekraczalną.

Systemy elektroniczne naprawdę bardzo często pomagają, ale trzeba umieć z nich korzystać. ABS występuje najczęściej, ale jest też systemem najtrudniejszym do opanowania, bo nie mówimy tu o hamowaniach pod sklepem czy pod domem. W sytuacjach awaryjnych, żeby ABS zadziałał, trzeba umieć naprawdę bezwzględnie, z całej siły nacisnąć na hamulec i trzymać go do momentu, w którym niebezpieczna sytuacja się zdezaktualizuje – czyli albo ominiemy przeszkodę, albo samochód się zatrzyma. Musimy też pamiętać o tym, aby w samochodach z manualną skrzynią biegów równocześnie z hamulcem wcisnąć w takiej sytuacji sprzęgło. To bardzo ważne, ponieważ w przypadku zablokowania pracy silnika pozbawiamy się systemów wspomagania kierownicy oraz hamulców. Przestaje także działać klimatyzacja, której często używamy, co powoduje natychmiastowe zaparowanie szyb. Czyli – nic nie widzimy, nie hamujemy i nie możemy skręcać. To niebezpieczna sytuacja.

Co z ESP i systemami kontroli trakcji?

Z systemem kontroli trakcji, kiedy zagrzebiemy się w śniegu, możemy w ogóle nie wyjechać samochodem z zaspy nawet przy pomocy innych ludzi i samochodów. Bo kiedy koła się ślizgają – hamulec będzie je zatrzymywał. Dlatego na deskach rozdzielczych są wyłączniki systemów kontroli trakcji. Jeżeli chcemy wyjechać z miejsca, w którym samochód ugrzązł, zabuksował – zawsze musimy ten system wyłączyć.

ESP?

Po prostu jeźdźmy o tyle wolniej, aby te systemy się nie włączały. Albo ćwiczmy ich używanie – ale to wymaga wielu ćwiczeń. Jazda z ESP wymaga umiejętności posługiwania się takim systemem i umiejętności reagowania na jego zadziałanie.

Jakie najczęstsze błędy popełniają kierowcy w zimie?

Na przykład niedbalstwo w ubiorze, niedbalstwo o siebie, wnoszenie śniegu na butach, nieotrzepanie butów. Ja rozumiem, że w samochodzie nie spędzamy życia, ale należy się rozebrać przed prowadzeniem, aby mieć swobodniejsze ruchy.

Ale przede wszystkim uważajmy na to, co się dzieje, zwróćmy większą uwagę na siebie i na innych, bo większość wypadków nie jest efektem tego, że coś zrobiliśmy źle, tylko tego, że w ogóle nie zareagowaliśmy na jakieś zajście. Nie mieliśmy albo swobody ruchu, albo odpowiednio skoncentrowanej uwagi. Jeśli w takiej sytuacji zaczniemy coś robić, to już będzie bardzo dobrze.

Bardzo dziękuję za rozmowę.

Andrzej Lenczowski – instruktor doskonalenia techniki jazdy z wieloletnim doświadczeniem. Z motoryzacją związany od początku lat 70, posiadacz licencji rajdowej od 1976 r. Zwycięzca Rajdu Żubrów w latach 2002, 2003 i 2004. Instruktor Porsche Polska, założyciel i wieloletni instruktor Szkoły Jazdy Subaru, założyciel i szef krakowskiej szkoły doskonalenia techniki jazdy Acceleration Sport Driving School www.alsds.eu.


Tagi: bezpieczna jazda, Andrzej Lenczowski, opony zimowe, opony całoroczne, technika jazdy w zimie,  doskonalenie techniki jazdy, jak ruszać zimą, użycie systemów elektronicznych, ESP, ABS, ASR, najczęstsze błędy zima, jazda defensywna