Bezpieczna jazda: kilka użytecznych zasad

Istnieje co najmniej kilka łatwych do codziennego stosowania reguł, które pomagają bezpiecznie prowadzić samochód. Posługiwanie się nimi pozwala zachować margines bezpieczeństwa i płynność jazdy nawet wtedy, gdy nie jesteśmy w najwyższej formie, gdy któryś z uczestników ruchu w naszym otoczeniu popełni błąd lub gdy popełnimy go sami.

Zasada dwóch sekund

Na początek fundamentalna reguła bezpiecznej jazdy, pozwalająca wyznaczyć bezpieczny odstęp od poprzedzającego pojazdu w każdej sytuacji drogowej. Jest to tzw. zasada dwóch sekund. Polega ona na tym, że w każdej sytuacji drogowej odstęp pomiędzy nami, a poprzedzającym pojazdem powinien wynosić przynajmniej dwie sekundy. Odliczamy je sprawdzając, ile czasu mija pomiędzy chwilą minięcia charakterystycznego punktu przez jadący przed nami pojazd i chwilą, kiedy punkt ten miniemy my (takim punktem może być np. znak drogowy). Pomiędzy tymi momentami powinny upłynąć co najmniej pełne dwie sekundy, które odliczamy np. mówiąc do siebie w myśli „sto dwadzieścia jeden, sto dwadzieścia dwa”.

Odstęp należy zwiększyć do trzech sekund w co najmniej kilku sytuacjach:

• podczas jazdy z prędkościami autostradowymi
• podczas jazdy w deszczu
• kiedy jedziemy za dużym pojazdem przesłaniającym nam widoczność (np. ciężarówką).

Jeszcze większy odstęp (4-6 sekund, a nawet więcej, zależnie od prędkości i warunków) jest konieczny:

• podczas jazdy na oblodzonej albo zaśnieżonej nawierzchni, zwłaszcza z dużymi prędkościami
• w sytuacjach, kiedy istnieje realne ryzyko, że pojazd jadący przed nami nagle zatrzyma się w miejscu, uderzając w stałą przeszkodę albo zderzając się czołowo.

Z kolei przy prędkościach rzędu 30 km/h i niższych, możemy nieco zmniejszyć odstęp.  

W każdej sytuacji pamiętajmy, że standardowe 2-3 sekundy to minimalna bezpieczna odległość pozwalająca nam zareagować np. na awaryjne hamowanie pojazdu jadącego przed nami. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby utrzymywać większą – będziemy wówczas mieli więcej czasu na reakcję, nasza jazda stanie się płynniejsza, a pojazdy chcące nas wyprzedzić będą to mogły zrobić w sposób komfortowy i dla nas nieodczuwalny.

Skąd wzięła się ta zasada? Zostało naukowo dowiedzione, że rzeczywisty czas reakcji człowieka na niespodziewane zdarzenie na drodze wynosi ok. 0,7-1,4 sekundy. Po drugie, pomiędzy naciśnięciem hamulca a wytworzeniem maksymalnej siły hamowania przez układ hamulcowy mija ok. 0,3 sekundy. Po trzecie, światła stop pojazdu jadącego przed nami zapalają się z opóźnieniem ok. 0,1 sek. od naciśnięcia hamulca przez jego kierowcę. To wszystko sumuje się do 1,1-1,8 sekundy, co z pewnym dodatkowym marginesem daje tytułowy bezpieczny odstęp. Dodatkowo pamiętajmy, że reakcje człowieka mogą być jeszcze bardziej spowolnione (np. przez ciemność, deszcz, mgłę). Jeśli takie warunki występują, rozważmy zwiększenie odstępu.

Wielu kierowców obawia się, że jeśli zostawi przed sobą dwusekundowy odstęp, to będą w niego wjeżdżać wyprzedzające ich pojazdy i będą zmuszeni zdejmować nogę z gazu, aby ponownie zwiększyć odstęp. Tak, to prawda, ale zastanówmy się, ile na tym stracimy? Np. na 100-kilometrowej trasie może nas wyprzedzić, powiedzmy, 30 pojazdów. Jeśli za każdym razem wjadą one w środek 2-sekundowego odstępu przed nami, a my będziemy musieli wówczas zdjąć nogę z gazu, aby zwiększyć go o brakującą sekundę, w sumie podczas całej podróży stracimy 30 sekund. Czy naprawdę warto się tym irytować, zwłaszcza że utrzymując właściwą odległość od poprzedzających pojazdów zapewniamy bezpieczeństwo sobie i swoim pasażerom?

Opony i asfalt

Stojąc w korku lub zatrzymując się na końcu kolejki przed światłami, stosujmy zasadę „opony i asfalt”. Polega ona na tym, aby zatrzymywać się na tyle daleko od poprzedzającego pojazdu, aby móc zobaczyć przynajmniej skrawek asfaltu pod jego tylnymi oponami. Praktycznie w każdym samochodzie, do którego wsiądziemy, taki dystans umożliwi nam skręcenie i ominięcie stojącego przed nami auta w razie gdyby:

• pojazd przed nami uległ awarii
• gdyby zgasł mu silnik
• gdybyśmy musieli zjechać na bok aby ustąpić miejsca pojazdowi uprzywilejowanemu.

Natomiast jeśli nic takiego się nie stało, to kiedy kolejka rusza, przy zachowaniu odstępu „opony i asfalt” dużo łatwiej jest płynnie ruszyć równocześnie z pojazdem stojącym przed nami. Taki odstęp przyczynia się więc do zwiększenia płynności naszej jazdy i płynności ruchu w ogóle.

Czasem może być potrzebny jeszcze większy dystans – np. gdy zatrzymujemy się pod górę za pojazdem, który może się cofnąć i zrobić nam krzywdę. Nie przesadzajmy jednak i nie stosujmy dystansu większego, niż potrzebujemy, aby niepotrzebnie nie zużywać miejsca na jezdni.

Zasada LDKM – lusterko, decyzja, kierunkowskaz, manewr

Przy zmianie pasa należy kierować się zasadą LDKM – lusterko, decyzja, kierunkowskaz, manewr (czasem w skrócie zwaną zasadą LKM). W lusterku orientujemy się w sytuacji i dopiero na tej podstawie podejmujemy decyzję, czy możemy wykonać manewr zmiany pasa. Później sygnalizujemy, dając szansę innym uczestnikom ruchu na reakcję (muszą to być co najmniej 2-3 mignięcia, im większa prędkość i gęstość ruchu, tym więcej). Dopiero wtedy, jeśli wciąż nic nie stoi na przeszkodzie (co sprawdzamy kontrolując lusterka i ewentualnie martwe pole), wykonujemy manewr.

Niestety, w Polsce większość kierowców patrzy w lusterko dopiero wówczas, gdy jest już w trakcie zmiany pasa. Większość ogranicza się też do niechlujnego pojedynczego mignięcia kierunkowskazem wykonanego nie przed, ale także już w trakcie manewru – co oczywiście jest już wtedy bezużyteczne.

Stosowanie zasady LDKM umożliwia w pełni kontrolowane, spokojne i eleganckie zmiany pasa ruchu. Z kolei jej niestosowanie prowadzi do:

• błędów i wymuszania pierwszeństwa przy zmianie pasa
• niepotrzebnego straszenia migającym kierunkowskazem kierujących znajdujących się na sąsiednich pasach, podczas gdy i tak nie mamy miejsca na manewr
• migania kierunkowskazem już po rozpoczęciu manewru, co jest działaniem pozbawionym sensu.

Litera „L” nie oznacza koniecznie spojrzenia w jedno lusterko. Należy popatrzyć w te lusterka, które są nam w danej chwili potrzebne – czasem we wszystkie. Im gęstszy ruch, tym bardziej użyteczne jest też sprawdzenie martwego pola poprzez spojrzenie przez ramię przed manewrem.

Oczywiście z lusterek należy korzystać nie tylko podczas zmiany pasa.

Na możliwość skrętu w lewo czekaj na prostych kołach

Kiedy chcemy skręcić w lewo, bardzo często jesteśmy zmuszeni do oczekiwania przez dłuższą chwilę na środku jezdni, aż przejadą pojazdy jadące z naprzeciwka. Wielu kierowców skręca wówczas koła w lewo i w tej pozycji czeka na możliwość skręcenia. Jest to błąd, bo w razie uderzenia przez pojazd nadjeżdżający z tyłu zostaną oni wepchnięci prosto pod pojazdy nadjeżdżające z naprzeciwka (tam, gdzie skierowane były przednie koła). Pamiętajmy więc, że czekając na możliwość skrętu w lewo, należy ustawić koła pojazdu na wprost i skręcać je dopiero w momencie wykonywania manewru. Dzięki temu ewentualne uderzenie w bagażnik popchnie nas do przodu, a nie na czołowe zderzenie z pojazdami poruszającymi się przeciwległym pasem.

Unikaj trzech pojazdów obok siebie

W regule tej chodzi o to, aby starać się zawsze mieć przynajmniej jedną stronę samochodu wolną, daje to bowiem miejsce na ewentualny unik. Starajmy się więc unikać sytuacji, w których jesteśmy jednym z trzech pojazdów znajdujących się bok w bok obok siebie (niezależnie od kierunku ich przemieszczania się). Taka sytuacja powoduje bowiem, że w razie nagłego skrętu wykonanego przez jednego z "sąsiadów" nie będziemy mieć miejsca na ucieczkę, bo drugą stronę będziemy mieć zajętą przez drugiego sąsiada.

Należy więc planować wyprzedzanie, bycie wyprzedzanym, omijanie i wymijanie w taki sposób, aby zawsze mieć wolne miejsce przynajmniej po jednej stronie auta. Dotyczy to zarówno jazdy po drodze o trzech pasach ruchu dla naszego kierunku, jak też i wyprzedzania równocześnie z wymijaniem pojazdu jadącego z naprzeciwka. Niestety im intensywniejszy ruch, tym stosowanie reguły „unikaj trzech obok siebie” staje się trudniejsze.

Nie cofaj więcej, niż musisz

Ponieważ podczas cofania mamy gorszą widoczność i tym samym mniejszą kontrolę nad sytuacją, niż podczas jazdy na wprost, starajmy się ograniczyć jazdę tyłem do minimum.

---

Patrz też: zasady jazdy autostradowej, bezpieczna jazda miejska cz. 1, bezpieczna jazda miejska cz. 2, płynność jazdy

Tagi: bezpieczna jazda, technika jazdy samochodem, doskonalenie techniki jazdy, jazda defensywna, jak jeździć bezpiecznie, bezpieczeństwo ruchu drogowego, BRD, zasada LKM, zasada LDKM, nie cofaj więcej niż musisz, unikaj trzech obok siebie, zasada dwóch sekund, czekaj na prostych kołach