Kultura jazdy

Jak pogodzić przestrzeganie kodeksu drogowego, poprawną technikę jazdy i wyzwania dnia codziennego z uprzejmością? Co na drodze należy uznać za kulturalne i partnerskie, a co – za aspołeczne? Jak kierowca powinien traktować niechronionych uczestników ruchu? W dzisiejszym artykule zastanowimy się nad zasadami samochodowego savoir-vivre’u. 
.

Polskie społeczeństwo wciąż nie wykształciło jednoznacznych norm współżycia na drodze, czyli tak zwanej kultury jazdy. Niektórzy użytkownicy czterech kółek zachowują się na drodze właściwie, inni wymyślają własne reguły i próbują je siłą egzekwować, a jeszcze innych kurtuazja za kierownicą w ogóle nie interesuje. Skutkuje to nieporozumieniami i konfliktami. Poniżej moja propozycja reguł samochodowej etykiety. Nie wszystkie zagadnienia, które tu poruszam, są oczywiste, więc zachęcam Czytelniczki i Czytelników do dyskusji.
.
Elementarz uprzejmości na drodze 

Zacznijmy od trzech zasad, których kierowca uważający się za kulturalnego bez wątpienia musi przestrzegać:

• kierujący, siedząc za kierownicą samochodu, musi umieć powstrzymać się od obrażania innych uczestników ruchu 
• agresja wobec innych osób obecnych na drodze wyklucza nas z grona kulturalnych kierowców 
• na drodze nie wolno z premedytacją utrudniać komukolwiek ruchu, poza rzadkimi sytuacjami, kiedy wymaga tego bezpieczeństwo. 

Mając te podstawy za sobą, skupmy się na zagadnieniach mniej oczywistych. .

.

Kiedy być, a kiedy nie być uprzejmym
Decydując, czy w określonej sytuacji na drodze wyświadczyć komuś grzeczność, powinniśmy stosować znaną już z tych łamów hierarchię wartości. Zgodnie z nią, na drodze najważniejsze jest bezpieczeństwo, a w drugiej kolejności – przepisy. Przestrzeganie zasad etykiety można umieścić dopiero na trzeciej pozycji, na równi z płynnością jazdy i ekologią.

Uznanie, że bezpieczeństwo jest na drodze ważniejsze, niż savoir-vivre, oznacza między innymi, że należy unikać wyświadczania grzeczności, które mogłyby zaskoczyć postronne osoby. Chodzi tu na przykład o niepoprawnie wykonywane zwalnianie mające na celu wpuszczenie kogoś przed siebie. Źle wykonany manewr tego rodzaju może skutkować serią gwałtownych hamowań za naszymi plecami. Jeśli uważamy, że wypada zwolnić, aby komuś było łatwiej włączyć się do ruchu, prędkość należy zredukować wcześnie, czytelnie i płynnie. Dzięki temu zarówno adresat naszej uprzejmości, jak i kierowcy jadący za nami będą mieli wystarczająco dużo czasu na reakcję.

Warto podkreślić, że grzeczność na drodze ma swoje granice i powinna być zarezerwowana dla określonych sytuacji. Ruch jest wystarczająco uregulowany przez kodeks drogowy, więc wzajemna kurtuazja staje się pożądana dopiero, gdy przepisy i znaki przestają wystarczać. Na przykład wyjazd z drogi podporządkowanej na ruchliwą ulicę może okazać się niewykonalny bez pomocy innych kierowców. W takiej sytuacji zawsze starajmy się pomóc temu, kto tego potrzebuje.

Co innego, gdy tego rodzaju wsparcie nie jest konieczne, a uprzejmość wobec jednej osoby oznaczałaby stratę dla kogoś innego. Od takich manewrów należy się powstrzymać.

Jedź przepisowo
Łamanie przepisów jest słusznie odbierane przez innych uczestników ruchu jako przejaw lekceważenia. Jeśli to tylko możliwe, precyzyjnie stosujmy się więc do kodeksu drogowego. W szczególności, nie najeżdżajmy na ciągłe linie i obszary wyłączone z ruchu, nie wymuszajmy pierwszeństwa i zachowajmy bezpieczne odstępy; nie skręcajmy także z pasa do jazdy na wprost, aby oszczędzić sobie czekania w korku.

Etykieta kierowcy wobec pieszych i rowerzystów
Wokół tematu pierwszeństwa na przejściach dla pieszych i przejazdach dla rowerzystów narosło wiele kontrowersji. Przypomnijmy najważniejsze przepisy, które regulują współżycie kierowców z niechronionymi uczestnikami ruchu, uwzględniając regulacje wprowadzone przez tzw. nowelę rowerową z 21 maja 2011 r.:

Prawo o ruchu drogowym:
Art. 13. 2. Przechodzenie przez jezdnię poza przejściem dla pieszych jest dozwolone, gdy odległość od przejścia przekracza 100 m. Jeżeli jednak skrzyżowanie znajduje się w odległości mniejszej niż 100 m od wyznaczonego przejścia, przechodzenie jest dozwolone również na tym skrzyżowaniu.

Art. 13. 8. Jeżeli przejście dla pieszych wyznaczone jest na drodze dwujezdniowej, przejście na każdej jezdni uważa się za przejście odrębne. Przepis ten stosuje się odpowiednio do przejścia dla pieszych w miejscu, w którym ruch pojazdów jest rozdzielony wysepką lub za pomocą innych urządzeń na jezdni.

Art. 13. 5. Na obszarze zabudowanym, na drodze dwujezdniowej lub po której kursują tramwaje po torowisku wyodrębnionym z jezdni, pieszy przechodząc przez jezdnię lub torowisko jest obowiązany korzystać tylko z przejścia dla pieszych.

Art. 14. Zabrania się (…) przechodzenia przez jezdnię w miejscu, w którym urządzenie zabezpieczające lub przeszkoda oddzielają drogę dla pieszych albo chodnik od jezdni, bez względu na to, po której stronie jezdni one się znajdują.

Art. 24.2. Kierujący pojazdem jest obowiązany przy wyprzedzaniu zachować […] bezpieczny odstęp od wyprzedzanego pojazdu lub uczestnika ruchu. W razie wyprzedzania roweru, odstęp ten nie może być mniejszy niż 1 m.

Art. 26.1 Kierujący pojazdem, zbliżając się do przejścia dla pieszych, jest obowiązany (…) ustąpić pierwszeństwa pieszemu znajdującemu się na przejściu.

Art. 26. 3. Kierującemu pojazdem zabrania się wyprzedzania pojazdu na przejściu dla pieszych i bezpośrednio przed nim (…), omijania pojazdu, który jechał w tym samym kierunku, lecz zatrzymał się w celu ustąpienia pierwszeństwa pieszemu.

Art. 27. 1. Kierujący pojazdem, zbliżając się do przejazdu dla rowerzystów, jest obowiązany (…) ustąpić pierwszeństwa rowerowi znajdującemu się na przejeździe.

Art. 27. 4. Kierującemu pojazdem zabrania się wyprzedzania pojazdu na przejeździe dla rowerzystów i bezpośrednio przed nim (…).

Art. 49. 1. Zabrania się zatrzymania pojazdu: (…) na przejściu dla pieszych, na przejeździe dla rowerzystów [Art. 2 pkt 29: zatrzymanie pojazdu – unieruchomienie pojazdu nie wynikające z warunków lub przepisów ruchu drogowego (…) oraz (…) wynikające z tych warunków (…)]
.
Rozporządzenie w sprawie znaków i sygnałów drogowych:
§47 pkt. 4. Kierujący pojazdem zbliżający się do miejsca oznaczonego znakiem „przejście dla pieszych” [lub] „przejazd dla rowerzystów” (…) jest obowiązany zmniejszyć prędkość tak, aby nie narazić na niebezpieczeństwo pieszych lub rowerzystów znajdujących się w tych miejscach lub na nie wchodzących lub wjeżdżających.

§ 95. pkt. 2. Sygnał zielony nie zezwala na wjazd za sygnalizator, jeżeli (…) ruch pojazdu utrudniłby opuszczenie jezdni pieszym lub rowerzystom. 

.
Przepisy wprowadzone przez „nowelizację rowerową” 21 maja 2011 r.: 
Art. 27.1a. Kierujący pojazdem, który skręca w drogę poprzeczną, jest obowiązany […] ustąpić pierwszeństwa rowerzyście jadącemu na wprost po jezdni, pasie ruchu dla rowerów, drodze dla rowerów lub innej części drogi, którą zamierza opuścić.

Uchyla się art. 33 ust 4, który zakazywał rowerzyście wjazdu bezpośrednio pod jadący pojazd i zwalniania lub zatrzymywania się na przejeździe bez wyraźnej przyczyny.

.
Interpretacja przepisów 
Zacytowane regulacje oznaczają, że:

• Pieszy lub rowerzysta, którego kierowca zastanie na przejściu lub przejeździe, ma bezwzględne pierwszeństwo. Kierujący musi wówczas pozwolić mu przejść lub przejechać w niezakłócony sposób. Zmuszenie w takiej sytuacji pieszego lub rowerzysty do zatrzymania się, zwolnienia lub przyspieszenia kroku oznacza kompromitację kierowcy. 
• Pieszym, poza kilkoma sytuacjami wprost wymienionymi w przepisach, wolno przechodzić przez jezdnię poza przejściem, jeśli w pobliżu brak „zebry”. Tyle tylko, że muszą wówczas ustąpić pierwszeństwa pojazdom. Jednak nigdy nie egzekwujmy swoich praw wobec pieszych i rowerzystów siłą. Nawet jeśli robią rzeczy, których im robić nie wolno, czy naprawdę dokuczyli nam tak bardzo, aby posyłać ich do grobu lub zrobić z nich kaleki? Wielu kierowców w takich momentach ogarnia wściekłość, postanawiają dać niesfornemu pieszemu czy rowerzyście nauczkę i zapominają o potencjalnie tragicznych konsekwencjach. 
• Nowelizacja, która weszła w życie 21 maja 2011 r. wprowadza jednoznaczne pierwszeństwo rowerzystów jadących na wprost w przypadku, gdy kierowca jadącego tą samą drogą samochodu chce skręcić. Jest to sytuacja analogiczna do ustępowania pierwszeństwa innemu pojazdowi przy zmianie pasa ruchu – zanim przetniemy pas ruchu, po którym porusza się rowerzysta, musimy ustąpić temu ostatniemu pierwszeństwa. 
• Gdy pieszy wchodzi na przejście, mamy obowiązek zmniejszyć prędkość tak, aby nie narazić go na niebezpieczeństwo. W praktyce oznacza to, że pieszy, jeśli nie zwalnia w widoczny sposób zbliżając się do jezdni, zyskuje przed nami pierwszeństwo już wykonując ostatnie 2-3 kroki przed krawężnikiem. Dlatego zbliżając się do przejścia, w okolicy którego znajdują się piesi, musimy zawsze zredukować prędkość na tyle, aby w razie potrzeby móc zatrzymać się przed „zebrą”. 
• W przypadku rowerzystów zbliżających się do przejazdu rowerowego, sytuacja wymaga od zmotoryzowanych jeszcze większej uwagi. Użytkownicy dwóch kółek poruszają się bowiem szybciej, niż przechodnie, i sformułowanie „wjeżdżający na przejazd” wymusza na kierowcy objęcie uwagą aż kilku-kilkunastu metrów po każdej stronie przejazdu rowerowego. Jeśli widzimy tam rowerzystę, który nie zwalnia w oczywisty sposób, mamy obowiązek pozwolić mu przejechać w niezakłóconym rytmie. Wszelkie wątpliwości co do takiej interpretacji zniknęły 21 maja 2011 r. Tego dnia rowerzysta zyskał absolutne pierwszeństwo przed samochodem, również wtedy, gdy dopiero zbliża się do przejazdu. Innymi słowy, znak „Przejazd dla rowerów” należy obecnie traktować tak samo, jak znak ustąpienia pierwszeństwa. W razie zbliżania się rowerzysty, nie wolno nam spowodować jego zatrzymania się, zwolnienia lub zmiany kierunku jazdy. 
• Kategorycznie zabrania się wyprzedzania na przejściach dla pieszych, przejazdach dla rowerzystów i przed nimi. Wbrew powszechnemu poglądowi, nie chodzi tu tylko o klasyczny manewr wyprzedzania, obejmujący zjazd na pas dla przeciwnego kierunku ruchu. Równie niebezpieczny, i równie kategorycznie zabroniony jest manewr wyprzedzania w okolicach przejść dla pieszych na drogach o dwóch i więcej pasach dla danego kierunku. Na takiej drodze jazda szybsza niż równolegle jadący pojazd zawsze będzie wyprzedzaniem, nawet jeśli nasz sąsiad hamuje, a my poruszamy się z jednostajną prędkością. Przykłady takiego zabronionego wyprzedzania można znaleźć na zdjęciach w artykule o jeździe miejskiej. Wystrzegajmy się takich manewrów jak ognia – wyprzedzanie na przejściu dla pieszych to jedna z najbardziej niebezpiecznych rzeczy, jakie można zrobić za kierownicą. 
• Analogicznie nie wolno omijać pojazdu, który zatrzymał się, aby ustąpić miejsca pieszemu lub rowerzyście. 

.
Na co dodatkowo zwrócić uwagę w związku z pieszymi i rowerzystami

• Czy nam się to podoba, czy nie, w miejscach charakteryzujących się intensywnym ruchem pieszych, ci ostatni często zawłaszczają dla siebie całą drogę, schodząc z chodników i wymuszając pierwszeństwo na przejeżdżających pojazdach. Dzieje się tak zwykle w okolicach ruchliwych ciągów handlowych, kościołów w dni świąteczne i w centrach miast. Nic na to nie poradzimy – pozostaje nam uszanować to niepisane prawo w imię bezpieczeństwa. Zredukujmy prędkość i bądźmy gotowi do rezygnacji ze swego pierwszeństwa. 
• Zwróć szczególną uwagę na osoby mogące wyjść zza stojącego na przystanku autobusu. Warto popatrzeć w takich sytuacjach pod podwozie pojazdu, czasem można tam bowiem zauważyć nogi wychodzących zza niego ludzi. 
• Dla niektórych właścicieli czterech kółek ominięcie dziury w jezdni bywa ważniejsze, niż zachowanie prawidłowego dystansu od pieszego. Widząc wyrwę w asfalcie jadą tak, jak gdyby w miejscu przechodnia było powietrze. Nie zachowujmy się w ten sposób – bezpieczeństwo i komfort pieszego czy rowerzysty jest ważniejsze, niż stan naszego zawieszenia. Zachowajmy bezpieczny odstęp. 
• ...czyli taką odległość, gdy niechroniony uczestnik ruchu nie będzie zagrożony nawet, gdyby przewrócił się w poprzek jezdni. Do tego należy dodać jeszcze margines na prędkość, z jaką się poruszamy. Im wyższe tempo jazdy, tym odstęp konieczny dla zachowania bezpieczeństwa staje się większy, aż do zjechania do lewej krawędzi jezdni włącznie. Jeśli miejsca jest za mało, by się wystarczająco odsunąć, konieczna jest redukcja prędkości. 
• Motocykliści i rowerzyści, ze względu na niestabilność pojazdów, na których się poruszają, są szczególnie wrażliwi na wiatr, nierówności jezdni, dziury i kałuże. Zostaw im dużo miejsca, na wypadek gdyby musieli ominąć uszkodzony fragment nawierzchni lub stracili równowagę. 
• Mijając zaparkowane pojazdy, zawsze bierz pod uwagę ewentualność, że spomiędzy nich wybiegnie dziecko, lub że w którymś z aut pasażer nagle otworzy drzwi. Oznacza to konieczność zachowania odstępu proporcjonalnego do tempa jazdy, zmniejszenia prędkości lub obu tych czynności naraz. 
• Czekając, aż piesi lub rowerzyści przejdą lub przejadą przez jednię, nigdy nie strasz ich wprowadzaniem silnika na wysokie obroty i podjeżdżaniem do przodu. 
• Nigdy nie przyspieszaj, jadąc w stronę pieszego lub rowerzysty, niezależnie od tego, czy przechodzi on przez jezdnię w sposób przepisowy, czy nie. Abstrahując od oceny takiego postępowania z perspektywy przepisów i savoir-vivre’u, co zrobisz, jeśli znajdująca się na przejściu lub przejeździe osoba poślizgnie się albo przewróci? 
• Widząc przechodzącego przez jezdnię pieszego, zawsze zostaw margines na to, że niespodziewanie zatrzyma się on, potknie lub poślizgnie. Jest to prawdopodobne zwłaszcza gdy jest to dziecko, osoba starsza lub ktoś pod wpływem alkoholu. Śliska jezdnia dodatkowo sprzyja tego rodzaju zdarzeniom.

.

Już w takiej odległości przed „zebrą" należy rozpocząć obserwację zarówno przejścia, jak i jego okolic, oraz przygotować się do ewentualnego zatrzymania..

.
Sygnalizuj tak, aby ułatwić innym jazdę
Kierunkowskazy wymyślono po to, aby uczestnikom ruchu było łatwiej współistnieć ze sobą na drodze. Dzięki odpowiednio wczesnemu sygnałowi wszyscy dookoła powinni być w stanie bezpiecznie dostosować swoje działania do planowanego przez nas manewru. Niestety w Polsce migacze są zwykle używane tylko jako niedbałe potwierdzenie, że wykonaliśmy już manewr. Czyni je to bezużytecznymi dla innych uczestników ruchu.

Jak więc sygnalizować? Z wyprzedzeniem i odpowiednio długo. Przy niedużych prędkościach powinny to być przynajmniej dwa mignięcia, zanim zaczniemy hamowanie lub poruszymy kierownicą. Jednak w skrajnych przypadkach, np. gdy planujemy skręt w lewo na kilkupasmowej, ruchliwej drodze, tych mignięć potrzeba nawet kilkanaście.

Przede wszystkim jednak nigdy nie sygnalizuj sobie a muzom, ale zawsze dla kogoś.

Gdy ktoś prosi, zawsze umożliw mu zmianę pasa
To wydaje się oczywiste, ale niestety na polskich drogach takie nie jest. Jakże często widzimy kierowców bezskutecznie migających kierunkowskazem w nadziei, że ktoś umożliwi im zmianę pasa. Migacz w takiej sytuacji to odpowiednik słowa „proszę”, którego kulturalnemu użytkownikowi czterech kółek nie wypada zignorować. Oczywiście pod warunkiem, że nie ryzykujemy w ten sposób swojego lub czyjegoś bezpieczeństwa i nie łamiemy przepisów.

Zamek błyskawiczny (jazda na suwak)
W miejscach, w których liczba pasów ruchu zmniejsza się, kierowcy stosujący się do zasad drogowej etykiety powinni stosować tak zwaną metodę zamka błyskawicznego. Prawidłowa jazda „na suwak” powinna wyglądać następująco:

• Strumienie ruchów z pasa, który się kończy i z pasa sąsiedniego powinny łączyć się w stosunku jeden do jeden: na przemian jeden pojazd z pasa, który zanika i jeden z pasa mającego kontynuację.
• Miejsce „zazębiania się” strumieni ruchu powinno być jedno, i powinno się ono znajdować pod koniec zanikającego pasa (tym bliżej końca, im niższa jest prędkość strumieni ruchu). Takie postępowanie pozwala na maksymalne wykorzystanie miejsca na zatłoczonej jezdni i skrócenie korka. 
• Wpuszczający powinni zostawiać wpuszczanym odpowiednio duże odstępy, a wpuszczani powinni w nie wjeżdżać pojedynczo. Dzięki temu łączenie się strumieni ruchu będzie odbywać się płynnie i bez konfliktów. 

.

Dobre maniery na skrzyżowaniach z zieloną strzałką.

Wspólnie z koleżankami i kolegami z forum programu „Jedź bezpiecznie” stworzyliśmy kilka reguł zachowania na skrzyżowaniach z dwoma lub większą liczbą pasów do jazdy na wprost, gdzie z prawego pasa można też skręcić w prawo na zielonej strzałce. Oto te zasady:

• Dojeżdżając do czerwonego światła na takich skrzyżowaniach, staram się zostawiać prawy pas wolny, jeśli nie utrudni to mojego dalszego poruszania się. 
• Ogólnie rzecz biorąc, zwalniam prawy pas, jeśli kolejka na sąsiednim pasie jest nie dłuższa, niż 3-4 samochody. Jeśli jest dłuższa, i mógłbym nie zdążyć przejechać przez skrzyżowanie w najbliższym cyklu świateł, zostaję na prawym pasie. W tym wypadku racjonalność musi zwyciężyć z uprzejmością wobec tych, którzy chcieliby skorzystać z zielonej strzałki. 
• Podobnie postępuję, gdy lewy pas służy do jazdy na wprost i do lewoskrętu: zawsze rozważam wówczas pozostanie na prawym pasie, abym nie został zablokowany za kimś czekającym na możliwość skrętu w lewo. Znów racjonalność bierze górę nad grzecznością. 
• Jeśli na prawym pasie ktoś już stoi, nie sygnalizując zamiaru skrętu, ustawiam się po prostu tam, gdzie jest to dla mnie korzystniejsze z punktu widzenia dalszych manewrów. 
• Jeśli sam mam zamiar skręcić na takim skrzyżowaniu w prawo lub w lewo, to sygnalizuję to z takim wyprzedzeniem, aby wszyscy jadący za mną mogli spokojnie ustawić się na właściwych pasach. 

Dynamicznie ruszaj spod świateł

Wielu zmotoryzowanych dopiero w momencie zapalenia się zielonego światła zaczyna szukać gałki zmiany biegów. Skutkuje to nawet kilkusekundowym opóźnieniem w ruszeniu, a po uwzględnieniu masowości tego zjawiska – nieporównanie dłuższymi korkami, niż mielibyśmy, gdyby wszyscy zachowywali się poprawnie.

Kulturalny kierowca, nawet gdy jemu samemu się nie spieszy, szanuje czas innych użytkowników drogi. Obserwuje cykl sygnalizacji świetlnej i w momencie zapalenia się żółtego światła ma już włączony pierwszy bieg, a gdy zapala się zielone, sprawnie rusza. Jeśli stoi w kolejce za kimś, rusza równo z nim. Dzięki takiemu postępowaniu, w danym cyklu świateł przez skrzyżowanie zdąży przejechać więcej pojazdów.

Bezpieczny odstęp od poprzedzającego pojazdu
O metodach wyznaczania prawidłowego odstępu pisałem m.in. tutaj. Utrzymywanie zbyt małego dystansu od poprzedzającego pojazdu zwykle jest odbierane jako przejaw agresji. Utrzymujmy więc taką odległość od bagażnika samochodu jadącego przed nami, abyśmy byli odbierani przez jadącego przed nami kierowcę jako partner, a nie ktoś, kto stosuje na drodze prawo pięści.

Odpowiednia ilość miejsca przed maską jest też niezbędna, aby można było nas bezpiecznie i łatwo wyprzedzić.

Inne zasady kultury jazdy

• Twoje manewry nigdy nie powinny odbywać się kosztem wygody lub samopoczucia innych, nie mówiąc o ich bezpieczeństwie. 
• Podczas deszczu prowadź w taki sposób, aby nie ochlapywać przechodniów wodą z kałuż. 
• Na szutrowej drodze staraj się też nie pryskać kamieniami spod kół. Jeśli mijasz pieszego lub rowerzystę, trzeba zredukować prędkość. 
• Nie oślepiaj przednimi światłami przeciwmgielnymi w deszczu. Tylnych świateł przeciwmgłowych używaj zgodnie z przepisami, a więc tylko, gdy widoczność spada poniżej 50 m. 
• Podczas nocnego postoju w korku lub na światłach nie nadużywaj świateł stop i kierunkowskazów. Jeśli przed i za tobą stoją pojazdy, zarówno działające migacze, jak i świecące się światła stop niczemu nie służą, natomiast oślepiają znajdujących się wokół ciebie kierowców. Podczas postojów mających trwać dłużej, niż 10 sekund wyłącz więc kierunkowskaz i używaj hamulca ręcznego zamiast roboczego. 
• Nie hałasuj niepotrzebnie i nie używaj silnika na postoju bez potrzeby. Warkot i spaliny są uciążliwe dla mieszkających w okolicy ludzi.
• Ułatwianie wyprzedzania powinno mieć swoje granice. Powszechne w Polsce zjeżdżanie na utwardzone pobocze w celu przepuszczenia szybszego pojazdu jest niezgodne z przepisami i potencjalnie niebezpieczne ze względu na mogących poruszać się skrajem drogi pieszych i rowerzystów. 

Odpowiednie nastawienie mentalne
Czytelnikom „Superjazdy” nie trzeba o tym przypominać, ale zasiadając za kółkiem warto przypomnieć sobie, że na drodze nie mamy do czynienia z przedmiotami – samochodami, motorami, rowerami – ale konkretnymi ludźmi. Każdy z nich ma, podobnie jak my, imię i nazwisko, dom, rodzinę i pracę, do której się spieszy. To naprawdę zmienia perspektywę i pozwala dostrzec w innych uczestnikach ruchu partnerów. Nie czyń drugiemu, co tobie niemiłe!


---
Linki do powiązanych tematycznie materiałów
Technika jazdy samochodem w mieście – część pierwsza
Technika jazdy samochodem w mieście – część druga
Dobry kierowca, czyli kto? Cz.1 - drogowa mitologia
Przepisy znane i nieznane – jazda po placach i parkingach
Zasady jazdy autostradowej
Jak unikać awantur na drodze – psychologia transportu

---
Tematyka artykułu: Artykuł mówi o kulturze jazdy, inaczej drogowej etykiecie lub drogowym savoir-vivre. Omawia zagadnienie poruszania się w gęstym ruchu miejskim, a także w ruchu pozamiejskim i partnerstwa na drodze. Powiązane tematy to jazda defensywna, oślepianie, bezpieczny odstęp, hierarchia wartości w ruchu drogowym, szybkość bezpieczna, dostosowanie prędkości do warunków jazdy, obserwacja drogi, jazda w deszczu. Dyskutowana jest też tzw. nowelizacja rowerowa do kodeksu drogowego oraz inne przepisy regulujące zachowanie kierowcy wobec niechronionych uczestników ruchu.